De kinderen zijn uitgevlogen, de koelkast blijft gevuld en de badkamer is ineens altijd vrij. Voor veel vaders boven de 50 klinkt dat op papier als een verademing. Maar in de praktijk kan het lege nest toch een flinke mentale uitdaging zijn. Hoe ervaren mannen deze nieuwe levensfase? En belangrijker: hoe ga je er op een gezonde manier mee om?
Leeg nest: voor vaders anders dan voor moeders?
Het lege nest wordt vaak geassocieerd met moeders die hun moederrol moeten loslaten, maar ook vaders kunnen een klap voelen als de kinderen het huis uit zijn. Volgens psychiater Esther van Fenema hangt de impact af van iemands persoonlijke achtergrond: ‘Als je identiteit sterk verbonden was met het vaderschap en de dagelijkse zorg, kan het vertrek van je kinderen echt een crisis veroorzaken.’
Voor veel mannen betekent het lege nest vooral een verschuiving van hun rol. Waar vroeger de focus lag op het ondersteunen, coachen en zorgen, valt die structuur opeens weg. Dat kan leiden tot gevoelens van doelloosheid, somberheid of zelfs een midlifecrisis 2.0.
Koester je vrijheid (en vul ’m goed in)
‘Veel mannen onderschatten hoeveel tijd ze ineens overhouden als de kinderen uit huis zijn,’ zegt psycholoog Deirdre Enthoven, auteur van Het lege nest. ‘De structuur die jarenlang hun dagen bepaalde, valt weg. Dat kan voelen als een gat, maar ook als een kans. Mijn advies? Gebruik die tijd bewust. Begin met sporten, pak een oude hobby op of start iets nieuws. Je hebt nu de ruimte om dingen te doen die je eerder altijd uitstelde.’
Blijf in contact, maar niet als de ‘controle-app’
‘Het is heel begrijpelijk dat vaders betrokken willen blijven, maar het is belangrijk om een nieuwe balans te vinden,’ zegt Esther van Fenema, psychiater. ‘Dagelijks appen met ‘en, heb je nog gegeten?’ kan voor een kind aanvoelen als verstikkend. Geef ze ruimte en probeer een band op te bouwen die meer gelijkwaardig is. Vraag naar hun leven zonder het idee te geven dat je controle houdt.’
Investeer in je relatie (of je sociale leven)
‘Voor vaders die nog een partner hebben, is dit een kans om elkaar opnieuw te ontdekken,’ stelt relatiecoach Marcelino Lopez. ‘Jarenlang draaide het gezinsleven om de kinderen. Nu kun je weer met z’n tweeën op reis, spontaan uit eten of gewoon eens écht praten. Heb je geen partner? Dan is dit hét moment om vriendschappen te verdiepen of nieuwe sociale contacten te leggen.’
Laat je carrière niet je identiteit bepalen
‘Veel mannen verschuiven hun volledige focus naar hun werk zodra de kinderen uit huis zijn,’ zegt arbeidspsycholoog Aukje Nauta. ‘Dat kan tijdelijk een oplossing zijn, maar het is belangrijk om een bredere invulling aan je leven te geven. Werk is niet je enige identiteit. Zoek voldoening in andere dingen: vrijwilligerswerk, een cursus, of gewoon dingen waar je blij van wordt.’
Accepteer dat het even wennen is
‘Het lege nest is een grote verandering en het is normaal als dat even ongemakkelijk voelt,’ benadrukt Enthoven. ‘Uit onderzoek blijkt dat het gemiddeld een jaar duurt voordat ouders wennen aan deze nieuwe fase. Geef jezelf die tijd. Het is geen verlies, maar een overgang naar een andere rol.’
