Humor ligt onder vuur! Of toch niet?
Peter R. de Vries moest dit weekend door het stof voor een grapje over de Hindoegod Ganesh. Is dit het zoveelste voorbeeld van doorgedraaide correctheid? Of is er meer aan de hand. Over de grenzen van de humor.
In de oudjaarsuitzending van het hilarische Promenade, de door Diederik Ebbinge (van Vliegende Panters faam) geleidde satirische talkshow, werd een grap gemaakt met de beeltenis van de satirische Hindoegod Ganesha.
De grap ging als volgt. Sidekick Henry van Loon verlaat met een knipoog het beeld, waarop er een ‘Masked Singer’, olifantenkop a la Ganesha, binnenkomt. Vergezeld door een overmatige lading showstoom en een lullige backingtrack zingt de mysterieuze gemaskerde een gemoffelde vertolking van Rob de Nijs’ Banger Hart. Ja, het is zo bizar als het klinkt. Vlak na het optreden keert Henry van Loon terug van ‘de wc’, en onthult hij wie de Masked Singer is: Peter R. de Vries. De Vries doet onmiddelijk zijn masker af en loopt met het gezicht van een kind, betrapt op het kijken van een geblokkeerde naaktzender, het podium af.
Afgaande op de rollende buiken op mijn bankstel: prima grap. Daar dachten de Hindoestanen anders over. Godslastering en belediging. Peter R. de Vries moest zijn excuses aanbieden. En excuses kwamen er. Dat zal ‘m leren. Hij zal vast niet gauw weer dat kleine beetje zelfspot tonen, wat bij hem zo broodnodig is.
Als je het mij vraagt (wat niemand helaas ooit doet) dan was het geen beledigende grap. Het ging niet om het belachelijk maken van de god Ganesha. Neen, Promenade spotte juist met de bereidwilligheid van quote-unquote bekende Nederlanders. Mensen die zó graag op televisie zijn dat ze zich de meest bizarre pakjes, rollen en meningen laten aanpassen. Juist onze roemcultuur, die instagramvolgers en televisierringen sacraal maakt en daartoe traditie en cultuur op het strovuur gooit, was het mikpunt van de grap. Slechts de aanwezigheid van een religieus figuur maakt het geen heiligschennis.
Ik kan nog verder gaan – ik heb ooit een cursus filmstudies gedaan, dus overanalyse is mijn vriend – en zeggen dat juist de inbreng van een symbool van vroomheid, een hindoegod, een laklaagje maatschappijkritiek aanbrengt. De zangvertoning van De Vries als Ganesha vertelt ons dat beroemdheden hun showbizzlaarzen laten neerkomen op alles wat roemvergroting in de weg staat. Of lees ik er dan te veel in?