In de jaren 70 en 80 was topless namelijk net zo gewoon als brommer rijden zonder helm of voor het zingen de kerk uit
Topless zonnen ging helemaal niet over de vrouw als seksobject, maar om het gevoel van vrijheid. Feministen verbrandden de beha, want dat werd beschouwd als een opgelegd keurslijf. Falder Sjaak weet nog goed dat topless zonnen bij vriendinnen helemaal geen issue was. Ze wilden graag een egale bruine teint en niet van die rare witte borsten. Niemand deed er ook nerveus over, zelfs de buurvrouw lag gewoon topless in de tuin.
Een uitvloeisel van de sixties, flowerpower, emancipatie volgens hoogleraar psychologie Liesbeth Woertman, schrijfster van boeken als ‘Moeders mooiste’ en ‘Psychologie van het uiterlijk’. ‘Het had alles te maken met de vrijheid die vrouwen voor zichzelf opeisten. Zij wilden net zo vrij met hun lichaam kunnen omgaan als mannen met hun eigen lichaam. De boodschap was ook: een vrouwenlichaam is gewoon een vrouwenlichaam, geen seksueel object.’
Dat de topless vrouw inmiddels een zeldzaam fenomeen is geworden, is volgens de hoogleraar aan de Universiteit Utrecht veelzeggend
’Het is niet van het ene op het andere moment gebeurd maar de conclusie is toch wel duidelijk: vrouwen voelen zich op dit moment minder vrij om in het openbaar bloot te zijn dan vroeger. Zéker minder vrij dan mannen.’ Dat heeft, denkt ze, allereerst met de vrouwen zelf te maken, die zijn namelijk steeds kritischer op zichzelf geworden. ‘Vroeger was uiterlijk minder bepalend voor wie je was: zaken als afkomst, geloof en klasse speelden een grotere rol. Nu die ‘kaders’ weggevallen zijn, vinden vrouwen hun uiterlijk belangrijker en belangrijker. En hechten ze ook steeds meer aan een perfect uiterlijk – alles valt immers te fiksen, zo wil de plastische chirurgie ons laten geloven. Maar hoe hoger de lat, hoe moeilijker het is om met al die onzekerheden bijna bloot op het strand te liggen.’
Op social bestaat de zwaartekracht gewoonweg niet. Borsten staan fier overeind en elk lellend vel wordt even snel gefotoshopt
Woertman – en wij van Falder zijn het roerend met haar eens – zijn de sociale media misschien wel de grootste boosdoener. Op Instagram en Facebook moet het vrouwelijk lichaam perfect zijn. Op social bestaat de zwaartekracht gewoonweg niet. Borsten staan fier overeind en elk lellend vel wordt even snel gefotoshopt. Dankzij de filters op je smartphone kun je er allemaal uitzien als het nieuwe strakke zusje van de Kardashians. Woertman: ‘Vroeger vergeleken we onze borsten met die van echte vrouwen. Die van onze moeder, onze tante, die van die vrouw die verder op het strand lag. Nu worden we elke dag overspoeld door bijgewerkte, gefotoshopte en irrealistische bikiniplaatjes en voelt het alsof het zo moet en niet anders. Vooral jonge meiden worden daar onzeker van. Die beelden zijn hun referentiekader.’
Foto: Getty
